Amerikan Uzay ve Havacılık İdaresi (NASA), Perseverance gezginini tıpkı Dünya'daki ağaçların yaptığı gibi, karbondioksiti oksijene dönüştürebilen bir cihazla Mars’a gönderdi. Mars Oksijen Yerinde Kaynak Kullanımı Deneyi (MOXIE) adı verilen cihaz, ilk oksijenini üretmek için Mars atmosferinden karbondioksiti çekti. Araç, bir astronotu 10 dakika sağlıklı tutmaya yetecek kadar 5,4 gram oksijen üretti ve teknolojinin Kızıl Gezegen’de çalıştığı kanıtlandı.
Söz konusu olay, insan kaşiflerin Mars'ta dolaştığı günlerin çok yakında olabileceğini gösteriyor. Çünkü oksijen tankı bir uzay gemisinde çok yer kapladığından astronotların yanlarında yeterince oksijenle Mars’a gitme ihtimali çok düşük. Bu yüzden, hem nefes almak hem de Dünya'ya dönmek için roketlere yakıt sağlamak için astronotların Mars atmosferinden kendi oksijenlerini üretmeleri gerekiyor.
NASA'nın Uzay Teknolojisi Görev Gücü yöneticisi Jim Reuter yaptığı basın açıklamasında, "Bu, Mars'ta karbondioksiti oksijene dönüştürmede kritik bir ilk adım. MOXIE'nin yapacak daha çok işi var, ancak bu teknolojinin sonuçları, bir gün Mars'ta insanları görme hedefimize doğru ilerlerken umut dolu. Oksijen sadece soluduğumuz havanın içinde yer almıyor. Roket itici oksijene bağlı olarak çalışıyor ve geleceğin kaşiflerinin Dünya’ya dönmesi Mars'ta itici yakıt üretmeye bağlı olacak" ifadelerini kullandı.
Bununla birlikte MOXIE’yi oluşturan altın kutu, yaklaşık olarak bir araba aküsü boyutlarına sahip. Yani, insanlarının Mars'a göndermeyi umdukları oksijen cihazının boyutlarının yalnızca yüzde biri.
Diğer taraftan, araştırmacılar MOXIE'nin torunlarının nihayetinde, Mars yüzeyinden dört astronot fırlatmaya yetecek kadar oksijen üretebileceğini (25 ton) açıkladı. Bu oksijeni yerinde üretmenin, Mars'a ilk yolculuk için çok fazla alan, ağırlık, yakıt ve para tasarrufu sağlayacağı ifade edildi.
NASA, MOXIE'nin önümüzdeki iki yıl içinde Mars atmosferinden en az dokuz kez daha oksijen çıkarmasını bekliyor. Bu ilk deneme, deneyin çalıştığından emin olmak için tasarlandı. Gelecekteki çalışmalar, MOXIE'nin yeteneklerini günün farklı zamanlarında ve Mars mevsimleri boyunca test edecek.
MOXIE’nin saatte 10 grama kadar oksijen üretecek şekilde tasarlandığı belirtildi. Yani, bu durumda cihazın yakıtının testler sırasında bitmesi mümkün değil.
Mars'ın atmosferi yüzde 96 karbondioksittten oluşuyor. Cihaz, bu karbondioksit moleküllerini oksijen ve karbon monoksite ayırmak için ısı ve elektrik akımlarını kullanıyor. Bununla birlikte, oksijen atomları uzun süre tek başına kalamadıklarından hızlıca oksijen molekülleri oluşturuyorlar. Ardından yüzde 99,6 oranında saf oksijen meydana geliyor.
Ardından MOXIE hem oksijeni hem de karbonmonoksiti gezegenin atmosferine geri gönderiyor. Ancak, gelecekteki ölçeklendirilmiş cihazların, oksijeni daha sonra kullanmak üzere tanklarda depolayacağı öngörülüyor.
Öte yandan, karbondioksiti oksijene dönüştürmek, gelecekteki astronotların Mars topraklarında yaşayabilmelerinin tek yolu değil. Bilim insanları ve mühendisler, Kızıl Gezegen’e yeni yapılar inşa etmek için yerinde kayaların kullanılmasını, hatta içme suyu veya roket yakıtı yapmak için Mars veya Ay buzunu kazmayı önerdiler.